Voor deze startersessie neemt Guido Frederiks, startersadviseur bij VOKA Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland, de microfoon in handen voor een gesprek over financiering en investering. Dat doet hij niet in zijn eentje. Hij heeft student-ondernemer Marie Laska bij zich, die een van de twee winnaars van Start@Campus op KDG Hogeschool is. Zij heeft een nood aan, maar ook veel vragen over financiering. Verder nog aan tafel: Ruben Schoenmaekers, advocaat met expertise in het begeleiden van ondernemers bij hun investeringen, en Stan De Pauw, ooit student-ondernemer en nu founder van Dexxter, een boekhoudprogramma waarin ondernemers met een eenmanszaak zelf hun boekhouding kunnen doen.
Guido: “Er zijn tegenwoordig veel verschillende mogelijkheden op vlak van financiering. Laat ons starten met de meest voor de hand liggende: eigen middelen.”
Stan: “Wij zijn met drie Dexter gestart en hebben met eigen middelen Dexter groter gemaakt. In het begin deden we allemaal andere dingen dan het boekhoudprogramma om zoveel mogelijk geld op te halen. En toen vroegen we een starterslening aan bij PMV/z, en kregen we het.”
Guido: “Een andere vorm van financiering die vaak gezien wordt als laaghangend fruit, zijn subsidies. Zo heb je er van VLAJO of FIT die zeker de moeite kunnen zijn voor jouw onderneming. Maar je kan ook op gemeentelijk of Europees niveau subsidies aanvragen.”
Marie: “Omdat mijn product op duurzaamheid en innovatie is gericht, maak ik een grote kans op een subsidie. Maar ik ben nog niet tot een echt dossier gekomen.”
Stan: “Een andere vorm van financiering waaraan meteen gedacht wordt, is de bank. Banken hebben we niet in onze financiering bij Dexter zitten, we hebben de indruk dat software niet veilig genoeg is voor banken om te investeren.”
Marie: “Ik ben al met verschillende banken gaan praten, maar ze willen een heel afgelijnd plan dat ik niet kan voorleggen.”
Ruben: “Banken verwachten een solide terugbetalingscapaciteit en ook een deel eigen inleg voor ze springen in jouw project. Niet vergeten: banken betekenen schuld, dat moet je terugbetalen. En soms vragen ze een borgstelling – als het dan niet goed gaat en je gaat overkop, gaat al die schuld naar jou persoonlijk.”
Guido: “Banken zijn tegenwoordig ook niet meer de primaire bron voor financiering omdat er zoveel alternatieven zijn. Zoals bijvoorbeeld het microkrediet. Dat kom ik bij VOKA niet snel tegen, maar als je bij de bank geen krediet kan krijgen, kan je via Microstart een krediet aanvragen. Dit is enkel voor starters onder het jaar en mét een stevige rentevoet. Het is ook mogelijk om een win-winlening of starterskrediet zoals Stan deed, aan te gaan.”
Marie: “Er zijn wel wat criteria waaraan je onderneming moet voldoen om dit soort kredieten te krijgen. Ik heb bijvoorbeeld geen ondernemingsnummer, daardoor viel ik al uit de boot. Soms moet je ook een onderneming hebben in hoofdberoep, of zijn er leeftijden die op je onderneming staan.”
Stan: “Belangrijk om te weten bij het starterskrediet is dat PMV heel responsief en enthousiast was, maar we zelf ook 25% moesten inleggen. Dat moet je kunnen en willen natuurlijk. Maar door de starterslening hebben we publiciteit gekregen en zijn er ook investeerders opgedoken die geïnteresseerd waren. Het zet dus wel wat in beweging. We hebben het krediet gebruikt om een van ons een loon uit te kennen, maar het werd vooral gebruikt om ons development uit te werken. Je kan het geld van een starterskrediet niet aan eender wat besteden.”
Ruben: “De constructies die ik meestal zie is een combinatie van business angels (investeerders), banken en PMV/z. Zo kom je aan een groot bedrag waarvan je zelf slechts een gedeelte bijdraagt. Vaak is het ook een voorwaarde en wil de ene partij maar meedoen als de andere ook meedoet.”
Guido: “En dan heb je ook nog crowdfunding, waarvan drie vormen bestaan: donation-based, reward-based, crowd equity crowdfunding …”
Marie: “Ik heb een paar klanten die bereid zijn om op mijn product te wachten. Zij hebben ook een letter of intention getekend. Zij helpen me ook om naar de juiste mensen te gaan, een investeerder te vinden … Ik ga zoveel mogelijk met hen in gesprek om van hen te leren. Ik wil natuurlijk wel iets teruggeven aan hen, maar is dat dat is geen reward-based crowdfunding.”
Guido: “Met reward-based crowdfunding zal je geen groot bedrag ophalen, maar het is wel een heel valabel marktonderzoek. Je crowdfunders zijn misschien wel ambassadeurs voor het leven.”
Stan: “Wij hebben een crowd equity campagne gedraaid via Winwinner waarmee we 148.000 euro hebben opgehaald. Iedereen kan je dan lenen met een bepaald rendement. Dat moeten we dus terugbetalen, maar Winwinner wordt wel gevolgd door veel ondernemers en boekhouders en uiteindelijk is dat onze doelgroep. Zo heeft dat toch wel wat gevolgen gehad, tot onze eigen verbazing.”
Marie: “Ik wilde starten, maar ik ben geen Belg en dus had ik hier geen netwerk. Ik had echt nood aan kapitaal en iemand die me met dat netwerk kon helpen. Ik wilde dus iemand die bezig was met ontwikkelen van het producten. Ik heb van veel productontwikkelaars veel feedback gekregen, en een goede tip was om het product in lijn van de visie van de investeerder te leggen.”
Stan: “Dat is bij ons ook zo. Je kan kiezen voor een persoon of een grote groep als investeerder, en dat gaat allemaal de rest bepalen. Je leert dat door te pitchen en met mogelijke investeerders te praten. Je weet ook niet altijd wat er mogelijk is.”
Ruben: “Er zijn dan ook verschillende investeerders binnen equity. In een eerste fase heb je je friends, family en fools. Als je daarna iets kan voorleggen waardoor je kan tonen dat je waardering hoger is, dan kom je op het business angelniveau of die van de family offices. Het gaat er nog steeds amicaal aan toe. Een professionele investeringsronde is de volgende, met advies van een advocaat. Daar gaat het over meer dan 500.000 euro, een investering op lange termijn.”
Stan: “Al die fases en verschillende mensen hebben hun eigen taal en manieren van doen. Als startup is het verleidelijk om alles zelf te willen doen om budget te sparen, maar het is niet onbelangrijk om je te laten bijstaan door iemand die er kennis van heeft en mee kan onderhandelen. Zo brengt dat zeker ook op. Wij hebben bijvoorbeeld met Ruben samengewerkt.”
Marie: “Wat is nu de beste manier voor mij om aan het nodige kapitaal te geraken om mijn onderneming te starten?”
Ruben: “Ik zou zoveel mogelijk combineren van wat we al besproken hebben. Van banken over eigen inbreng tot subsidies. En ik zou ook langer wachten, want hoe langer je wacht met het ophalen van extern kapitaal, hoe minder je je aandeelhouderschap zal moeten afgeven. Je weet nu nog niet hoeveel je onderneming waard is.”
Stan: “Wij hebben ook even gewacht met een investeerder toe te laten, zodat we met een naar ons gevoel juiste houding met hem konden praten.”
Ruben: “Dat ging om een convertibele loan of conventeerbare lening. Het bedrag staat vast, maar je onderhandelt over het kortingspercentage, budget, intrest rate en nog andere zaken van een toekomstige waardering. Dit is makkelijker dan een equity ronde, want dan komt er veel meer bij kijken.”
Stan: “Je wil je autonomie zoveel mogelijk behouden. Je geeft wel aandelen af na een tijd, maar je wil grenzen afspreken daarvoor. Wij wilden ook niet per se een betrokken investeerder, wel een met kennis. Daarom is die onderhandeling onmisbaar.”
Marie: “Waarop moet je letten bij zo’n conventeerbare lening?”
Ruben: “Zet eerst een stapje terug en vraag je af of dit wel de juiste partij is voor jou. Veel ondernemers gaan op zoek naar smart equity: een kapitaal met kennis. Dan vraag je naast het geld ook om advies, een netwerk … Dat kan heel handig zijn.”
Stan: “Wij zijn op een gegeven moment heel veel beginnen pitchen. Bij mensen die we kenden, bij grote groepen … Niet per se om meteen iets te bereiken, maar om bij te leren over wat we nodig hadden en wat we graag wilden. En natuurlijk ook over je eigen bedrijf, waardoor je er op een andere manier over gaat nadenken. Ik kan het iedereen aanraden.”
Marie: “Welke kanalen moet ik gebruiken om mijn intellectueel eigendomsrecht te beschermen?”
Ruben: “Correcte afdekking is erg belangrijk. Als je IP niet in orde is, geeft dat geen goede indruk bij investeerders. Ik snap dat je niet altijd zin hebt in administratie, maar ten gepaste tijde is het wel belangrijk om de oefeningen te doen die je moet doen. Niet enkel over IP, maar ook over GDPR bijvoorbeeld. Laat dit soort initiatieven wel meegroeien met je bedrijf, en begin niet met een test van 10.000 euro nog voor je omzet hebt.”
_Tips van Ruben en Stan
Stan: “Er is heel veel en op een gegeven moment moet je beslissen. Je moet niet per se het onderste uit de kant willen halen, want de beslissing vraagt ook tijd en energie die je niet aan je product kan besteden.”
______________________
TAKEOFFANTWERP_ is een initiatief van de Associatie Universiteit & Hogescholen Antwerpen, in samenwerking met stad Antwerpen, UAntwerpen, KdG Hogeschool, AP Hogeschool, Antwerp Maritime Academy (HZS), Voka - Kamer van Koophandel Antwerpen-Waasland en SINC. VLAIO ondersteunt dit ecosysteem. #jongondernemen
